چند روش برای رفع مشکلات املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم که در کلاس توسط همکاران محترم قابل استفاده است :

1. املای دو نفره پای تابلو : بدین صورت که یک نفر دانش آموز به دانش آموزی دیگری املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم پای تخته می گوید و او می نویسد اگر نویسنده کلمه ای را بلد نبود از همکلاسیهایش شکل درست کلمه را می پرسد. بعد جای این دو نفر عوض می شود و سرانجام همه کلاس دو نفر دو نفر پای تابلو می آیند.

2. املای پرده ای : به این شکل که متن املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم توسط معلم یا دانش آموزان قوی پای تابلو نوشته می شود. بچه ها متن را با دقت می بینند و می خوانند آنگاه پرده ای روی نوشته ها کشیده می شود تا تابلو پاک می گردد و آن متن برای کلاس املا گفته می شود.

3. املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم گفتن فرد برای خودش : بدین صورت که اول بچه ها متنی را بخوانند بعد هر کس جمله ای یا جملاتی از متن را روی تابلو می نویسد و می نشیند بعد فرد دیگر همین کار را می کند تا آخر.

4. نوشتن املا در فضا : بچه ها کلمات را به جای نوشتن روی کاغذ با انگشتان و در فضا می نویسند.

5. متنی را که می خواهیم فردا املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم بگوییم را روی تخته می نویسیم‚ بچه ها آن متن را در دفترشان بنویسند و شب بخوانند‚ معلم همان متن را برای کلاس املا بگوید.

6. املای یاران در یاد گیری : بدین صورت که هر فرد ابتدا مثلا سه کلمه سخت را در دفترش می نویسد سپس افراد هر نیمکت کلماتشان را برای هم می خوانند و هر کسی کلمات دو نفر دیگر را هم به کلماتش اضافه می کند و بالاخره املاهای همه افراد کلاس یکسان می گردد.

7. املای کامل کردنی : بدین صورت که معلم متن ناقصی را املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم می گوید و کلمات ویژه ای را که ارزش املایی را داشته باشد را در متن جا می اندازد حالا بچه ها متن را با کلمات ویژه کاملش می نمایند.

8. چند حرف مثل ( ب ‚ م ‚ ا ‚ د ‚ ز ‚ ی ‚ روی تخته نوشته می شود تا بچه ها با این حروف چند کلمه مثل ( بادام ‚ بز ‚ داماد ‚ میز ‚ بم ‚ دزد و ... ) که می توانند بنویسند.

9. دانش آموزان با انگشت روی پشت نفر جلویی بنویسند.

چند روش برای رفع مشکلات املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم که در کلاس توسط همکاران محترم قابل استفاده است :

1. املای دو نفره پای تابلو : بدین صورت که یک نفر دانش آموز به دانش آموزی دیگری املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم پای تخته می گوید و او می نویسد اگر نویسنده کلمه ای را بلد نبود از همکلاسیهایش شکل درست کلمه را می پرسد. بعد جای این دو نفر عوض می شود و سرانجام همه کلاس دو نفر دو نفر پای تابلو می آیند.

2. املای پرده ای : به این شکل که متن املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم توسط معلم یا دانش آموزان قوی پای تابلو نوشته می شود. بچه ها متن را با دقت می بینند و می خوانند آنگاه پرده ای روی نوشته ها کشیده می شود تا تابلو پاک می گردد و آن متن برای کلاس املا گفته می شود.

3. املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم گفتن فرد برای خودش : بدین صورت که اول بچه ها متنی را بخوانند بعد هر کس جمله ای یا جملاتی از متن را روی تابلو می نویسد و می نشیند بعد فرد دیگر همین کار را می کند تا آخر.

4. نوشتن املا در فضا : بچه ها کلمات را به جای نوشتن روی کاغذ با انگشتان و در فضا می نویسند.

5. متنی را که می خواهیم فردا املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم بگوییم را روی تخته می نویسیم‚ بچه ها آن متن را در دفترشان بنویسند و شب بخوانند‚ معلم همان متن را برای کلاس املا بگوید.

6. املای یاران در یاد گیری : بدین صورت که هر فرد ابتدا مثلا سه کلمه سخت را در دفترش می نویسد سپس افراد هر نیمکت کلماتشان را برای هم می خوانند و هر کسی کلمات دو نفر دیگر را هم به کلماتش اضافه می کند و بالاخره املاهای همه افراد کلاس یکسان می گردد.

7. املای کامل کردنی : بدین صورت که معلم متن ناقصی را املا کلاس اول یا دیکته کلاس دوم می گوید و کلمات ویژه ای را که ارزش املایی را داشته باشد را در متن جا می اندازد حالا بچه ها متن را با کلمات ویژه کاملش می نمایند.

8. چند حرف مثل ( ب ‚ م ‚ ا ‚ د ‚ ز ‚ ی ‚ روی تخته نوشته می شود تا بچه ها با این حروف چند کلمه مثل ( بادام ‚ بز ‚ داماد ‚ میز ‚ بم ‚ دزد و ... ) که می توانند بنویسند.

9. دانش آموزان با انگشت روی پشت نفر جلویی بنویسند

درمان اختلال دیکته کلاس اول و دیکته کلاس دوم  نویسی

دانش آموزی که در تجسم وترتیب و توالی حروف دچار مشکل هست .مهارت به توا نایی یاد آوری آنچه که دیده ، به همان ترتیبی که بوده را ندارند.

غلط. درست

مارد. مادر

ردخت. درخت

دادر. دارد

#نوع_اختلال:

ضعف در حافظه ی توالی دیداری در دیکته کلاس اول و دیکته کلاس دوم   

#درمان

#تمرین_دوم :

جلوی دانش آموز می ایستیم و چند حرکت بدنی انجام می دهیم و سپس از او می خواهیم همان حرکت ها را به ترتیب انجام دهد.

 معلم می تواند املا کلاس اول را بر روی چندین کارت بنویسد و این کارت ها را بین گروه ها تقسیم کند تا تمام گروه ها کارتها را ببینند و سپس کارتها را جمع کرده و از روی آنها دیکته بگوید. (قابل استفاده برای املای آموزشی)

دانش آموزان را گروه بندی می کنیم.

و سپس هر گروه متن دیکته کلاس اول و دیکته کلاس دوم  را می نویسد و برای گروه دیگر می خواند تا آن گروه بنویسد و بالعکس. دیکته کلاس اول و دیکته کلاس دوم   گروه به گروه نام دیگر این دیکته است.

{قابل استفاده برای املای آموزشی}

 دانش آموزان کلمات مشکل متنی را که بناست برای آن ها املا کلاس اول بگوییم انتخاب کرده و روی کارت بنویسید معلّم از همین کلمات کارت ها به بچّه ها املا بگویید بعد شاگردان املای خود را از روی کارت هایی که در اختیار دارند تصحیح نمایند!

مهارت های موردنیاز برای شروع کلاس اول

✍کودکان 6 ساله برای ورود به کلاس اول باید بعضی از مهارت ها را داشته باشند تا این مهارت ها پایه ای باشد برای اینکه مطالب درسی را بهتر باد بگیرند . بدیهی است که فقدان هر یک از این مهارت ها ،خللی در امر یادگیری به وجود می آورد.

مهارت ها جسمی:

1. به تنهایی لباس پوشیدن و درآوردن
2. شستن دست ها و خشک کردن آن ها
3. مرتب کردن اسباب بازی ها درجای خودشان
4. ساختن اشکال مختلف با استفاده از الگو
5. طناب بازی کردن
6. پرش جفت پا درحال دویدن
7. پرتاب توپ از بالای سر
8. حفظ تعادل به خوبی
9. شناخت جهان مختلف
10. استفاده از انگشتان مثل قیچی در امتداد یک خط راست و کپی کردن اشکال مختلف مثل دایره و مثلث
11. رسم مربع و مثلث
12. استفاده از ابزارهای ساده نجاری مثل میخ و چکش
13. بستن زیپ،بندکفش و دکمه

مهارت های اجتماعی

1-بازی با دوستان به وسیله اسباب بازی

2-ازمغازه نزدیک منزل به تنهایی خریدهای ساده راانجام دهد!

3-درصورت نزدیکی مدرسه ،به تنهایی به مدرسه رفتن.

4-کمک در کارهای ساده منزل

5-پیروی از دستورالعمل ها

توانایی های ذهنی:

1-ردیف کردن گروه های 3تایی،4تایی، 5تایی به ترتیب از زیاد به کم.

2-طبقه بندی اشیای مختلف بر اساس اندازه،شکل،رنگ یا کاربرد.

3-بیان متضاد کلمات سیاه،بزرگ،لاغر،پایین،داخل،زیر، کم و امثال آن ها

4-بیان شباهت ها و تفاوت های دو چیز

5-تشخیص نقص تصاویر

6-تشخیص متن از زمینه

7-تشخیص شکل خاصی را در اندازه ها و ابعاد های مختلف در میان اشکال دیگر

8-تشخیص وضعیت اشکال درقضایا به حالت وارونه

9-شمارش 1تا10

10-توانایی نگهداری ذهنی طول

11-تشخیص زاویه و انحنا

12-انجام عمل جمع و تفریق با استفاده از انگشت

13-شناخت رنگ ها و نام گذاری آن ها

14-نقل داستانی با استفاده از مشاهده ی تصاویر

15-درک تفاوت سبکی و سنگینی

16-توانایی صحبت از واقعه ای که اخیرا رخ داده به صورت قابل فهم

17-لذت بردن از داستان و توانایی گوش دادن به آن (تمرکزو فهم)

✍همان طور که گفته شد این ها تعدادی از مهارت های مهم است که فرزند شش ساله کلاس اول شما باید بتواند انجام دهد.با یک بررسی ساده می توانید کودک خود را ارزیابی کرده و در صورت عدم وجود برخی از این مهارت ها تا زمان باقی مانده به مدرسه آن مهارت را با او تمرین کنید!

نام کتاب : رياضی اول دبستان 

اعضای شورای برنامه ريزی رياضی: دکتر احمد شاهورانی، دکتر علی ايرانمنش، دکتر محمد کاظم نائينی، دکتر محمدحسن بيژ نزاده، دکتر محسن جمالی، سيد جعفر شها بزاده، امين باشی زاده، حسين رودسری، بهمن اصلاح پذير، سيد اصغر جوادی،ناهيد بريری، سعيد قريشی، مينو رحيمی، طيبه حمزه بيگی، سميه سادات ميرمعينی و وحيد عالميان

مؤلفان: خسرو داودی، آرش رستگار و وحيد عالميان

در کتاب ریاضی اول ابتدایی تلاش شده است با روش های آموزشی جديد، دانش آموزان اول دبستان به فکر کردن ترغيب شوند و در يادگيری نقش فعال ايفا کنند. در عين حال مهارت هايی را بياموزند که توانايی آن ها را در حل مسئله ریاضی تقويت می کند.

در کتاب ریاضی اول دبستان نگاه ما به ریاضی و رياضيات چند جنبه ی متفاوت دارد. از طرفی رياضيات يک هنر است که بايد از لحاظ زيبايی شناسی و حقيقت نمايی ارزش های نهفته ی خود را آشکار سازد. از طرف ديگر درس ریاضی ابزاری در خدمت بشر است که در تمام علوم بشری کاربرد و حضوری تعيين کننده دارد. همچنين رياضيات مقدمه ای است برای آموزش مجردات که الهيات را به ياد ما می آورد و به معارف عالم بالا شباهت دارد. آموزش ریاضی اول دبستان نه تنها اهرمی مؤثر برای رشد تفکر است، بلکه وسيله ای برای تعالی دانش آموز کلاس اول ابتدایی از طريق ساختارهای شناختی و معرفتی اوست که البته بدون تکيه بر معارف الهی و علوم توحيدی ميسر نخواهد شد.

درس ریاضی بايد برای دانش آموز شادی بخش و لذت آور باشد و به وسيله ی ریاضیات احساس خوبی از توانايی های خود و ديگران به دانش آموز اول ابتدایی دست دهد. به دانش آموزان اول دبستان نشان دهد با همه ی تفاوت ها و اختلاف هايی که دارند، می توانند در کنار هم باشند و برای همديگر احترام قائل باشند. دانش آموزان کلاس اول ابتدایی هم مسئوليت بپذيرند و هم به ديگران، وقتی به کمک نياز دارند، کمک و برای رسيدن به يک هدف مشترک همکاری کنند. با يکديگر با صداقت رفتار نمايند و سادگی را پيشه ی خود سازند

پيشينه ی فکری و مهارت هايی که در ذهن دانش آموزان اول دبستان نهادينه شده، اجازه نمی دهد نظام آموزشی يکسانی که دانش آموزان کلاس اول ابتدایی با آن مواجه اند، ساختارهای شناختی يکسانی را به دست دهد. ذهن دانش آموزان مانند گل های رنگارنگی اند که از يک آب و خاک و خورشيد بهره گرفته اند اما با يکديگر در رنگ و بو تفاوت دارند و در برابر نظام يکسان آموزشی ریاضی مهارت های مختلفی را کسب می کنند. اين تنوع در زمينه های يادگيری دانش آموزان را می توان در سبک های يادگيری و ساختار انسان شناختی آن ها خلاصه کرد.

جهت اطلاع شما والدين محترم دانش آموزان اول ابتدایی در هر صفحه ی کتاب ریاضی اول دبستان توصيه ها و راهنمايی هايی نوشته شده است تا در صورتی که تمايل داريد فعاليت های يادگيری رياضی و آموزش ریاضی فرزند خود را در منزل دنبال کنيد، صرفاً در چارچوب توصيه شده برای آموزش ریاضی اقدام نماييد.

کتاب ریاضی اول ابتدایی شامل 24 بخش مجزا است. هر بخش با يک لوحه ی تصويری که دربرگيرنده ی مفاهيم کلی آن بخش است، آغاز می شود. به اين ترتيب که هر بخش ریاضی اول دبستان با نگاه کل به جزء شروع و تدريس هر صفحه با مراجعه به صفحه ی لوحه ی ذی ربط آغاز می گردد.

تدريس هر صفحه از کتاب ریاضی اول دبستان را با استفاده از ابزار و اشيای ملموس شروع کرده، پس از آن که مفهوم به قدر کفايت توسط دانش آموزان تجربه شد، به صفحات کتاب ریاضی اول دبستان رجوع کنيد. بهتر است معلم اول ابتدایی برای توضیح هر لوح، ابتدا فرصتی را به دانش آموزان اول دبستان بدهد تا در مورد تصاویری که مشاهده می کرده فکر کنند سپس از آنها در مورد تصاویر سوال کند.

اینکه در تصاویر کتاب ریاضی اول دبستان چه چیزهایی می بینید؟ آدم های داخل تصویر مشغول انجام چه کاری هستند؟ چه برداشتی از تصویر مقابل دارید؟ بعد از اینکه دانش آموزان کلاس اول برداشت های خود را بیان کردند نوبت شما است که در مورد لوح و تمام اهدافی در آن است توضیح دهید. توضیحات شما با داستان، شعر و لحن کودکانه و مناسب با سن دانش آموزان کلاس اولی باید باشد.

به سبک های مختلف يادگيری دانش آموزان کلاس اول دبستان توجه داشته باشيد. در اين کتاب تلاش شده است که برای سبک های متفاوت آموزش ریاضی، فعاليت های گوناگون آموزشی برای ریاضی اول ابتدایی گنجانده شود اما به دسته بندی کردن دانش آموزان براساس سبک های يادگيری ریاضی نيازی نيست و انجام فعاليت های پيش بينی شده آموزش ریاضی کفايت می کند.  برای تدریس مبحث اصلی فصل، شما باید با اشیاء ملموس و قابل درک برای دانش آموزان اول دبستان، مفاهیم اصلی این مبحث را آموزش دهید. مثلا اگر درس، آموزش مفاهیم کوچک و بزرگ باشد، شما باید با اشیاء کوچک و بزرگ نظیر توپ که برای دانش آموزان آشنا است این مفاهیم را توضیح دهید.

در پايين هر صفحه از کتاب ریاضی اول دبستان توصيه هايی برای معلم و والدين به صورت کوتاه آمده است تا معلم کلاس اول و اوليای گرامی با اطلاع بيشتر با فرزند خود تعامل کنند، اما توصيه می شود کتاب راهنمای تدريس جهت کسب اطلاعات کامل تر و دقيق تر مطالعه شود.

4 با توجه به مطالب ذکر شده در راهنمای تدريس ریاضی اول ابتدایی و همچنين تجربه های عملی آموزگاران محترم امکان تشخيص سبک های مختلف يادگيری وجود دارد و به گرفتن آزمون برای جداسازی نيازی نيست.

همه ی دانش آموزان کلاس اولی به طور همزمان به مهارت لازم در انجام يک فعاليت نمی رسند اما نبايد فرصت يادگيری ریاضی را از آن ها سلب کرد و برای رسيدن به هدف نهايی بايد به قدر کفايت صبور باشيم.

 نماد کلاس ( ) توصيه برای آموزش بهتر مفاهيم توسط معلمان ریاضی اول می باشد.  نماد خانه ( ) توصيه برای والدين دانش آموز کلاس اول جهت تعميق بخشی به مفاهيم می باشد. در بعضی از صفحات کتاب ریاضی اول ابتدایی دو هدف درنظر گرفته شده است. هدف اول که مرتبط با فعاليت اول است با نماد و فعاليت دوم با نماد مشخص شده است.

کلمات کلیدی :

ریاضی اول
آموزش ریاضی ابتدایی
کتاب ریاضی اول دبستان
اول ابتدایی ریاضی
روش تدریس صفحه به صفحه ریاضی اول ابتدایی
کتاب ریاضی اول
راهنمای معلم ریاضی اول ابتدایی
ریاضی کلاس اول
کلاس اول دبستان

دنیای کودکان، دنیای تازگیها، شادابیها و شگفتی هاست. بازی پشتوانه بزرگ شکل گیری شخصیت و رشد مناسب جسمی ،هوشی و روانی کودک است. بچه ها بسیار به بازی عالقمند هستند، بازی میتواند به عنوان یک عامل مهم انگیزشی در جریان تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار بگیرد و در پیشرفت تحصیلی کودکان نقش بسزایی داشته باشد. بچه ها به بازی بسیار عالقمند هستند، بنابراین در سنین دبستانی، اگر آموزش را با بازی همراه سازیم، یا از طریق برانگیختن حس کنجکاوی آنان را آموزش دهیم موفقیت درسی چشمگیری خواهند داشت. 

املا گفتن به کودک اول دبستانی کاری است در ظاهر ساده اما در باطن با پیچیدگی های خاص. در این سن کودک توانایی به خاطر آوردن کلمه را ندارد؛ بسیار اشتباه می نویسد و خیلی زود هم از تکرارهای مکرر شما و نوشتن، حوصله اش سر می رود. اگر شما هم کودکی با این سن و سال دارید و با این مسائل درگیر هستید، خواندن این مقاله را تا انتها به شما توصیه می کنیم. در این مقاله روشی ساده اما متفاوت برای گفتن املای اول دبستان پیشنهاد داده می‌شود.  روشی که باعث می شود کودک شما کلمات را برای همیشه به درستی به خاطر بسپرد و هنگام نوشتن دیکته با مشکلات کمتری روبرو شود.

به خاطر آوردن تصویردرست  کلمه امری مهم در درس املا:

یک اصل ساده اما مهم درنوشتن املا وجود دارد. کودک شما هنگام نوشتن املا، ابتدا باید تصویر کلمه‌ای که می‌شنود را به خاطر بیاورد تا بتواند آن را بنویسد. کودک اول دبستان در نقطه شروع راه یادگیری است، پس تصویر کلماتی را به راحتی به خاطر می آورد که ما به ازای واقعی آن را در ذهن داشته باشد. به همین دلیل است که کتاب‌‌های اول دبستان پر است از تصاویر مرتبط به کلمات.

از همین شیوه شما نیز می توانید در خانه برای تقویت املای کودک نوآموز خود استفاده کنید. کلمات را برای کودک خود مصور کنید. منظور من این نیست که نقاشی بکشید یا تصویر کلمه را نقاشی کنید. به هیچ وجه!

شما در خانه امکانات بالقوه زیادی دارید. تمام آنچه در خانه در دسترس دارید از وسایل اتاق خواب کودک تا وسایل  آشپزخانه و حمام و سرویس بهداشتی، ابزارهای اندک باغبانی موجود در خانه، وسایل تزیینی، لامپها و چراغ های خواب و ... هر وسیله‌ای که در خانه شما موجود است، امکانی بی نظیر برای آموزش کلمات و به تبع آن املا به کودک نوآموزشماست. اما چگونه؟

تقویت املای اول دبستان با وسایل خانه

مرحله اول:

ابتدا برای هر حرفی که کودک شما در مدرسه آموزش می‌بیند، چند وسیله موجود در خانه را انتخاب کنید. مثلا کودک شما حرف "ک" را آموزش دیده است. کیف خود کودک، کفش او، کتاب او، کمربند پدرش و سایر وسایلی که در خانه دارید و با حرف "ک" شروع می شود، را ردیف کنید. البته باید در نظر داشته باشید که کودک همه حروف آن را آموزش دیده باشد.

مرحله دوم:

دراین مرحله شما باید برای هر وسیله، دو تکه کاغذ متفاوت در قالب کارت تهیه کنید. این کاغذها می‌تواند از لحاظ رنگی یا ازلحاظ شکلی متفاوت باشد. مثلا دو رنگ "زرد" و "آبی" یا هر رنگی که کودک شما بیشتر به آن علاقه نشان می‌دهد. یا دو شکل "ستاره" و "دایره" و یا هر شکلی که کودک شما بیشتر دوست دارد. برای تهیه این کارت‌ها می‌توانید از خود کودک هم کمک بگیرید و او را وارد فرایند یک بازی جذاب کنید.

روی یکی ازکارت‌ها، حروف کلمه‌ی مربوط به وسیله را یادداشت کنید، البته با خطی درشت، خوانا و خوب. مثل: "ک ف ش" البته اعراب گذاری به شکلی که کودک در مدرسه آموزش دیده است را نباید فراموش کنید.

 روی کارت دوم هم  کلمه را به شکل متصل آن بنویسید. "کفش"

 مرحله سوم:

ابتدا به کودک، خود کفش را نشان دهید و از او بخواهید نام آن را بگوید. بعد کارتی که حروف کلمه کفش را به شکل مجزا نوشته‌اید، روی کفش بگذارید و از او بخواهید حروف را هجی کند. این مرحله را می توانید بسته به میزان علاقه کودک تا چند بار انجام دهید.

سپس کارت دوم که کلمه کامل "کفش" را روی آن نوشته‌اید روی کفش گذاشته و از کودک بخواهید آن را کامل بخواند.

مرحله چهارم:

وسیله، که در مثال ما کفش کودک است، را حذف کنید و تنها کارت‌ها را به کودک نشان دهید و از او بخواهید که کلمه را بخواند.

با این روش که به صورت بازی است کلمه در ذهن کودک به همراه ما به ازای بیرونی آن شکل می‌گیرد. برای ماندگاری آن نیز تکرار لازم است. شما باید برای اینکه متوجه شوید که کودک شما چقدر یادگرفته است، مراحل بعدی را نیز انجام دهید.

مرحله پنجم:

روز بعد کارت‌های کلمات رو به کودک نشان دهید و از او بخواهید تا کلمات را بخواند، اگر توانست که فبها المراد. شما و کودکتان یک گام جلو هستید اما اگر نتوانست کلمه را درست به خاطر بیاورد، نگران نشوید، راهکار آن تکرار مراحل سوم و چهارم است.

کارت‌ها را نگه دارید و در روزهای آتی هر از چندبار از کودکتان بخواهید که کلمات روی آنها را برای شما بخواند و اگر باز هم مشکلی در خواندن و به یادآوری کلمه داشت مراحل قبل را تکرار کنید.

تقویت دیکته با استفاده از کارت‌های طراحی شده:

مرحله آخربه بحث املا نویسی ازکلمات آموزش داده شده، مرتبط است. در این مرحله شما می توانید میزان یادگیری کودک خود را ارزیابی کنید. البته شما بهتر می‌دانید که امروزه ارزیابی کودکان سنین دبستان، دیگر مثل زمان کودکی هم نسل‌های من و شما با نمره نیست، بلکه ارزیابی فقط این است که کودک یاد گرفته است یا خیر و چه کلماتی را هنوز درست نمی تواند به خاطر بیاورد.

برای املا گفتن شما می‌توانید دو روش متفاوت را به کاربگیرید:

روش اول که می‌تواند برای کودک جذاب باشد و پیشنهاد من هم هست، اینکه خود وسیله را جلوی کودک بگذارید و از او بخواهید نامش را بنویسد. این یک بازی جذاب خواهد بود، امتحان کنید.

روش دوم هم خواندن از روی کارت‌های کلمات است. شما کلمه‌ای که قبلا با کودک خود تمرین کرده‌اید را برای کودک بلند می خوانید. کودک شما کلمه‌ای که قبلا دیده است و تمرین کرده را می‌تواند مجسم کند و بنویسد. اگر در به یادآوری و نوشتن حروف کلمه مشکل داشت کافی است دوباره با او تمرینات را تکرار کنید.

قابل ذکر است که قطعا شما می‌توانید نرم‌افزارهای متعددی که این کار را برای شما انجام می‌دهد، پیدا کنید و کودک خود را با گوشی موبایل یا رایانه هم سرگرم کنید و هم آموزش دهید.

اما پیشنهاد ما به شما این است: انجام چنین بازی‌های ساده ی آموزشی را خودتان با کودکتان به عهده بگیرید. تمام این فرایند گاهی بیشتر از نیم ساعت در روز وقت شما را نخواهد گرفت، ولی نتایج تمرین و بازی کردن شخص شما با کودکتان بسیار درخشان تر و بهتر از نرم‌افزارها خواهد بود.

  معضل بدخطی درکودک اول دبستان

شوک شدن مادرها و پدرها از دیدن خط خرچنگ غورباغه ای کودکانشان هنگام انجام تکالیف درسی، امری غیرمعمول نیست. نه اینکه بدخطی امری معمولی باشد، نه!  اتفاقا بدخطی یکی از معضلات کودکان به ویژه در سال اول ابتدایی است. که اگر از همان سال اول شناسایی و به آن توجه و علل و عوامل به وجود آورنده آن برطرف شود در سال‌های بعد بسیاری از مسائل کودک برطرف خواهد شد.

بسیاری از والدینی که کودک اول دبستان دارند با دیدن خط بد یا غیر معمول کودک در نوشتن تکالیف به ویژه هنگام گفتن املای اول دبستان، خود را اینگونه توجیه می‌کنند که کودکشان تازه شروع به آموزش کرده و مرور زمان و انجام تکالیف بیشتر بدخطی او را اصلاح می‌کند. این دیدگاه در مورد  برخی کودکان درست است اما نه در مورد همه آنها. اگر شما جزو این دسته از والدین هستید که کودکی با مشکل بدخطی دارید، فقط پنج دقیقه وقت برای خواندن این مقاله بگذارید تا به یکی از دلایل بدخطی کودکان که اتفاقا بسیار مهم  است و باید هرچه سریعتر درمان شود، پی ببرید. شاید معضل کودک شما همین باشد. در غیر این صورت مطالب دیگر ما در زمینه بدخطی کودک را دنبال کنید.

ضرورت شناسایی علل بدخطی در کودک اول دبستان:

اما چرا بدخطی کودک مهم است و باید بدان توجه شود؟ بدخطی، کودک شما را در انجام وظایف و تکالیف به ویژه هنگام امتحانات کتبی دچار مشکل می‌کند، کودکی که خط ناخوانا دارد نمی‌تواند آنچه را می‌داند به درستی در قالب نوشتار بیان کند. عدم توانایی در ارائه دانسته‌ها، اعتماد به نفس کودک را نشانه می‌گیرد و کاهش اعتماد به نفس انگیزه کودک برای پیشرفت را هدف قرار می‌دهد.

این معضل فقط در کودکی و دوران مدرسه گریبانگیر فرد نیست. بلکه عدم توانایی برقراری ارتباط نوشتاری در جنبه های مختلفی از زندگی فرد در بزرگسالی نیز تاثیر گذار است. به عنوان مثال یک جوان جویای کار  با دست خط بد را تجسم کنید که حتی نمی‌تواند نام ونام خانوادگی خود را به درستی روی پرسشنامه استخدامی بنویسد، فرم استخدامی با دست خط بد و ناخوانا اولین چیزی است که یک کارفرما از این جوان می بینید و نسبت به آن بازخورد نشان می‌دهد. یا شخصی که در معاملات مالی همیشه چک‌هایش با مشکل دست‌خط بد روبرو است و یا والدی که دستخط خودش بد است و نمی‌تواند از کودک خود خط خوش بخواهد.

تمام اینها از کلاس اول ابتدایی و عدم توجه والدین به دست ‌خط کودک شروع می‌شود. بدخطی کودکان از جمله مسائلی است که معلول عوامل متعدد است.  از دلایل خانوادگی و مسائل مرتبط به معلمان و شیوه‌های آموزشی گرفته تا مشکلات جسمی- حرکتی کودکان.  در ادامه این مقاله به برخی از مشکلات جسمی به عنوان علل بدخطی پرداخته می‌شود.

مشکلات جسمی در بدخطی کودک اول دبستان:

اگر شما از جمله خانواده‌هایی هستید که مشکلات حاد خانوادگی ندارید که منجر به بروز مسائل عاطفی و روانی برای کودک شود و همچنین تا حدودی از معلم مدرسه کودک اول دبستان خود نیز خیالتان راحت است که وظایف‌اش را خوب انجام می‌دهد؛ اما باز هم می بینید که کودک شما  هنگام انجام تکالیف نوشتاری، بد خط است، در مرحله اول کودکتان را از لحاظ مشکلات جسمی- عصبی چک کنید. برای این منظور به نحوه در دست گرفتن و کنترل مداد توسط کودک خود دقت کنید:

·       نحوه گرفتن مداد توسط کودک  بسیار مهم و نشانگر بسیاری از مسائل کودک است. کودک طبیعی و سالم  می‌تواند مداد را با سه انگشت شصت، سبابه و میانی به دست  گیرد، دست چپ یا راست فرقی نمی کند. کودک باید بتواند با این سه انگشت قلم را در دست بگیرد.

البته ناگفته نماند که کودکان در سنین 4 تا 6 سالگی باید مهارت گرفتن قلم در دست را آموزش دیده باشند. که اگر این اتفاق به درستی  و در زمان مناسب خود رخ دهد، شما با مشکلات کمتری در زمینه خط کودک مواجهه خواهید بود.

اگر کودک شما نمی تواند قلم را حتی با آموزش، به درستی در دست بگیرد،  موارد زیر را بررسی کنید:

·       انگشتان دست،  آرنج ، بازو و ساعد او را از لحاظ داشتن مشکلات پوستی، استخوانی و عصبی بررسی کنید. شاید در ظاهر کودک شما فقط با سه انگشت قلم را می‌گیرد اما ساعد، آرنج و بازو وشانه‌های کودک او را در نوشتن همراهی می‌کنند، اعضای فوقانی دست، از انگشتان هنگام حرکت قلم حمایت می‌کنند، پس سلامت تک تک آنها بسیار حائز اهمیت است.

·       یک زخم یا دمل کوچک ماندگار، سوختگی یا شکستگی در هر یک از اندام‌های مذکور، عملکرد اجزای مختلف دست را هنگام نوشتن دچار اختلال می‌کند، به ویژه در درس‌های مثل دیکته که کودک باید سرعت بیشتری برای نوشتن داشته باشد.

·       یک زائده استخوانی در هر یک از انگشتان یا در ساعد و بازو که به عنوان حائل روی زمین یا میز قرار می‌گیرد؛ منجر به ایجاد مشکلاتی در نوشتن می‌شود. در این موارد باید به یک پزشک ارتوپد مراجعه شود.

·       یک مشکل کوچک عصبی حتی در یکی از بندهای انگشتان دست می‌تواند علت عدم توانایی کودک  برای در درست گرفتن درست  قلم و حرکت دادن آن شود. گاهی یک آسیب مغزی دلیل عدم هماهنگی اعصاب دست کودک شماست.

·       لرزش‌های دست کودک خود هنگام نوشتن را نادیده نگیرید، این لرزش‌ها ممکن است به علت آسیب‌های عصبی یا اضطراب‌های او باشد.

·       گاهی کودک شما به دلیل ضعف عضلات دست قادر به گرفتن درست قلم نیست. نشانه چنین مشکلی در عدم فشار کافی قلم بر کاغذ و به تبع کمرنگ بودن خط کودک است. این نشانه‌ را  به هیچ وجه نادیده نگیرید و برای درمان آن اقدامات لازم را انجام دهید.

·       انعطاف قلم در دست کودک خود را چک کنید. اگر کودک شما هنگام نوشت نمی‌تواند با مداد روی کاغذ به خوبی مانور دهد، شاید دلیل آن سفتی عضلات کودک است. سفتی عضلات باعث محدودیت حرکت انگشتان، مچ و آرنج دست می‌شود.

·       فاصله سر کودکتان با دفترش را چک کنید. فاصله بسیار کم  سر با دفتر، پاک کردن بیش از حد نوشته‌ها و خط خطی بودن مطالب می‌تواند نشانگر ضعف بینایی کودک شما باشد.

اگر کودک شما با هر یک از موارد بالا دست به گریبان باشد، هنگام نوشتن دچار مشکل می‌شود و این مشکل خود را در قالب بدخطی نشان خواهد داد. تشخیص این موارد اولین گام برای حل معضل است و قطعا مرور زمان بدون انجام اقدامات درمانی نیز به رفع مشکل کمک نخواهد کرد.

البته این نکته نیز ناگفته نماند که تمام موارد مذکور دارای راه‌حل است. تشخیص به موقع به ویژه در سال‌ اول ابتدایی و مراجعه به یک متخصص مرتبط و انجام تمرینات لازم در قالب کاردرمانی یا تمرینات خانگی راه حل سریع و آسان معضل بدخطی کودک است. به خاطر داشته باشید هر چه سن کودک در تشخیص این معضلات بالاتر رود، درمان آن‌ها و رفع مسئله او مشکل‌تر خواهد شد.

دانستن اینکه معلم سر کلاس درس چگونه و با چه روشی و چه اهدافی به کودک دلبند شما آموزش می‌دهد،  برای شما به عنوان مادر یا پدری که در خانه با کودک خود در انجام تکالیف درسی همراهی می‌کنید؛ می‌تواند کمک بزرگی باشد؛ چرا که شیوه ای که ما و شما، در مدارس زمان خود آموزش دیده‌ایم  با شیوه‌های آموزشی فعلی کتاب‌های درسی  بسیار متفاوت شده است.

 این درحالی است که بیشتر پدرها و مادرها به ویژه والدین دارای فرزند کلاس اول دبستان به دلیل عدم آشنایی با این روش‌ها، هنگام کمک به فرزند خود در انجام تکالیف، با روشی که خود قبلا آموزش دیده‌اند عمل می‌کنند. نتیجه اینکه تفاوت در روش‌های آموزشی مدرسه و خانه، کودک را دچار دوگانگی و سردرگمی می‌نمایند. به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم در وبسایت آرش و آنا به زبان ساده و روان، روش تدریس دروس مختلف در مدرسه را برای شما مادران و پدران بازگو کنیم تا معضل دوگانگی روش‌های خانه و مدرسه را تا حدودی حل نماییم.

ویژگی‌های کتاب فارسی اول دبستان

کتاب فارسی اول دبستان امروزه به دو کتاب فارسی و کتاب نگارش فارسی تقسیم شده است. کتاب فارسی به مهارت‌های خواندن و کتاب نگارش فارسی به مهارت نوشتن می‌پردازد.

مهارت خواندن صرفا  آموزش روخوانی نیست. اینکه کودک شما فقط حروف و کلمات را یاد بگیرد و بتواند آنها را بخواند، مد نظر نیست،  بلکه همه مهارت‌های گفتاری یعنی گوش دادن، سخن گفتن، خواندن ، تفکر و استدلال در این کتاب به کودک سال اول دبستان آموزش داده می‌شود.

نگارش فارسی اول دبستان نیز به این منظور طراحی شده تا مهارت‌های مختلف نوشتن یعنی دست ورزی، رونویسی، کلمه نویسی، جمله نویسی، بندنویسی و املا و … در کودک شما تقویت کند. مهارت دست ورزی نیز توانایی استفاده از دست و انگشتان برای انجام امور و کارهای حرکتی ظریف مثل نوشتن، نقاشی کردن و ... است.

روش تدریس کتاب فارسی اول دبستان

وقتی فهرست کتاب فارسی اول دبستان را مرور می‌کنید با سه بخش نگاره‌ها،  آموزش نشانه‌های یک و آموزش نشانه‌های دو مواجه می‌شوید. در این مقاله ما به اهداف و شیوه های آموزشی معلمان کلاس اول دبستان در بخش نگاره‌ها می‌پردازیم.

 آموزش نشانه‌های یک و دو در دو مقاله جداگانه ارائه خواهد شد. شما مادر و پدری که فرزند کلاس اول ابتدایی دارید، تنها با صرف چند دقیقه وقت برای خواندن این مقاله‌ها  می‌توانید با روش آموزشی معلم کودک خود همسو شده و در انجام تکالیف کودک عزیزتان به او کمک قابل توجهی کنید.

روش تدریس نگاره‌ها در کتاب اول فارسی اول دبستان

شما در کتاب فارسی اول دبستان با تعداد 10 نگاره یا تصویر روبرو می‌شوید. این نگاره ها یا تصاویر جانشین لوحه های کتاب‌های اول دبستان زمان ما هستند، منتها با هدفی متفاوت از آنها.  همانطور که دیده‌اید این نگاره‌ها شامل یک تصویر کلی بزرگ و چند تصویر کوچک است که برای آموزش سواد بصری، تقویت سواد شنیداری و به مرور تقویت سواد نوشتاری کودکان شما طراحی شده اند.

در هر درس، معلم ابتدا تصویر بزرگ را به کودک شما نشان داده و او را تشویق می‌کند که خوب به تصویر نگاه کند، در مورد آن فکر کند و هر چه را می‌بیند بیان کنند. بعد از آن هم تصاویر کوچک به کودک نشان داده و نام آنها گفته می‌شود تا تصویر و نام در ذهن کودک ثبت شود. تصاویر کوچک به افزایش مهارت های گوش دادن و سخن گفتن کودک و همچنین گسترش دایره واژگانی او کمک می‌کند.

دربخش نگاره‌های کتاب، کودک شما همچنین باید فعالیت‌های مختلفی مثل ببین و بگو، گوش کن و بگو، بگرد و پیدا کن، به دوستانت بگو، با هم بخوانیم و.... را انجام دهد. این فعالیت‌ها هر کدام اهداف متفاوتی را دنبال می‌کند و مهارت خاصی را به کودک یاد می‌دهد.

در بخش فعالیت "ببین و بگو" معلم روی توجه و تمرکز کودک شما کار می‌کند. کودک تشویق می‌شود تا با دیدن دقیق تصاویر به صورت شفاهی هر چه می‌بیند را بیان کند. این کار به مهارت تصویرخوانی کودک کمک می‌کند. همچنین معلم سوالات مختلفی در مورد ارتباط تصاویر با هم می‌پرسد و کودک شما با جمله بندی برای بیان تصاویر آشنا می‌شود. با این تمرینات کودک شما یاد می‌گیرد خوب ببیند، درست تشخیص دهد، دیده‌ها را به گفتار تبدیل کند و توانایی خوب سخن گفتن را کسب کند.

در فعالیت "گوش کن و بگو" معلم سوالاتی کلی در مورد تصاویر از دانش‌آموز می‌پرسد. تقویت "واکنش نشان دادن نسبت به سوال" از جمله اهداف این بخش است. در این بخش پاسخ های خلاقانه کودک بسیار مهمتر است از پاسخ‌های کلیشه‌ای. پس هر چقدر کودک شما خلاقانه تر پاسخ دهد، بهتر است. اگر در خانه با کودک خود روی این بخش تمرین می‌کنید و هر بار او پاسخی متفاوت و خلاقانه به شما می‌دهد، بدانید کودک شما مسیر آموزشی درست را طی می‌کند.

تقویت خوب گوش دادن، تقویت فرایندهای ذهنی و خوب سخن گفتن از دیگر اهداف مهم این بخش کتاب است.

در بخش "بگرد و پیدا کن" معلم واژه‌ها را می خواند و کودک با توجه به تصویر کلی که در ذهن خود از تصویر واژه دارد باید آن را در تصاویر تشخیص دهد. این روش به کودک شما کمک می‌کند تا واژه های مختلف را بیاموزد و آنچه می‌شنود را با آنچه دیده است تطبیق دهد.

در کتاب فارسی اول دبستان به مهارت‌های ارتباطی کودک شما نیز توجه شده و در نتیجه فعالیت " به دوستانت بگو" طراحی شده است. برقراری ارتباط عاطفی با هم‌کلاسی‌ها و معلم، توجه به محیط اطراف و مسائل شخصی،  بیان ایده‌ها،  نظرات و خاطرات شخصی در این بخش اتفاق می‌افتد.

مثلا از کودک شما سوال می‌شود اگر دیدی جوجه‌ای روی زمین افتاده چه می‌کنی؟ کودک آزاد است که هرآنچه به ذهنش می‌رسد یا اگر خاطره‌ای در این زمینه دارد برای دوستان و معلم خود بازگو کند و دیگران به حرف او گوش دهند. اگر کودک شما کمرو یا خجالتی است این تمرینات در کلاس و خانه به او کمک می‌کند تا مشکلاتش برطرف شود. تقویت مهارت سخن گفتن و مهارت شنیدن حرف‌های دوستان خود و مشارکت در گفتگو از جمله اهداف این بخش از کتاب است.

 بودن در فضای شاد و لذتبخش از نیازهای کودکان به ویژه کودک سال اول دبستانی است. بخش "بازی و ونمایش" کتاب فارسی این امکان را برای معلمان فراهم کرده است تا علاوه برایجاد فضای بازی و تفریح و تقویت مهارت‌های سخن گفتن و شنیدن، استعدادهای کودک شما را نیز کشف کنند. مثلا به کودک شما گفته می‌شود که در نقش یک باغبان یا معلم یا مادر، فعالیت‌هایی را انجام دهد. کودک در این بخش هم بازی می کند، هم به ایفای نقش می‌پردازد و هم یاد می‌گیرد چگونه احساسات و عواطف خود را بروز دهد.

آخرین فعالیت بخش نگاره‌های کتاب فارسی اول دبستان " باهم بخوانیم " است. در این بخش گوش کودک به شنیدن شعر یا سخن منظوم آشنا می‌شود. آهنگ، ریتم، وزن و قافیه در شعر را می‌شنود و همراه معلم و دوستانش به صورت گروهی در فضایی شاد می‌خواند. 

آشنایی با روش‌های تدریس درس‌های مختلف در کلاس درس به شما کمک می‌کند تا به فضای ذهنی کودک خود در مدرسه نزدیکتر شوید و شاید با انجام این فعالیت‌ها به صورت خلاقانه در خانه هم بتوانید در کنار آموزش رسمی مهارت‌های مختلف را در کودک خود بیشتر تقویت کنید.

آشنایی با روش تدریس بخش نشانه‌های یک کتاب فارسی اول ابتدایی

اگر شما هم جزو مادران و پدرانی هستید که فرزند کلاس اول ابتدایی دارید، خوب می‌دانید که آشنایی با روش تدریس معلم کودکتان در مدرسه در دروس مختلف چقدر حائز اهمیت است. به ویژه که روش‌های تدریس و حتی محتوای دروس دوره ابتدایی، امروزه با آنچه ما و شما در دوران مدرسه خود آموختیم بسیار متفاوت است.

ضرورت این آشنایی به طور خاص در مورد روش تدریس درسی مثل فارسی اول دبستان دو چندان نیز هست. چرا که این درس نقطه شروع خواندن و نوشتن برای کودک دلبند شماست.

با این شناخت است که شما نیز می‌توانید درخانه پا به پای معلم مدرسه و همراستا با روش تدریس او، بدون ایجاد دوگانگی و سردرگمی برای کودکتان، به او کمک کنید تا مسیر یادگیری زبان فارسی و خواندن و نوشتن آن را بهتر طی کند.

به همین منظور در وبسایت آرش و آنا طی چند مقاله به روش تدریس بخش‌های مختلف کتاب فارسی اول ابتدایی پرداخته‌ایم. در این مقاله نیز به روش تدریس بخش نشانه‌های یک کتاب فارسی اول دبستان خواهیم پرداخت.

آشنایی با بخش اول آموزش نشانه‌های کتاب فارسی اول دبستان

بخش اول آموزش نشانه‌های کتاب فارسی اول ابتدایی، با هدف آغاز آموزش نوشتن، به کودک 30 نشانه خطی زبان فارسی را یاد می‌دهد. در این بخش کودک شما طی حدود 15 هفته آموزش، با یکسری از حروف الفبا و نشانه‌های آوایی به شکل نوشتاری آن آشنا می‌شود.

روش تدریس این بخش همچون بخش نگاره‌های کتاب، مبتنی بر تصویر و آموزش تصویری است. در هر درس اول یک تصویر کلی وجود دارد. این تصویر به گونه‌ای طراحی شده که کودک شما هر عنصری در تصویر می‌بیند به کمک معلم می تواند برایش یک شبکه واژه‌ای تعریف کند. یعنی کودک می‌تواند کلماتی را که از لحاظ آوا، تصویر یا معنا با عناصر تصویر هم‌صدا، همشکل و هم معنا باشد یاد بگیرد.

مثلا تصویر توپ را می‌بیند معلم از او می پرسد چه کلماتی مثل توپ با ت به ذهنش می‌رسد، توت، تور  و یا با چه کلماتی هم آوا هستند کلماتی مثل سوپ و رود و یا اینکه چه چیزهایی مثل توپ گرد هستند و یا چه بازی‌هایی با توپ می‌تواند انجام دهد.

فکر کردن در مورد این سوالات در کلاس درس و بعدها تمرین آنها در خانه، نه تنها دایره واژگانی کودک شما را گسترش می‌دهد بکله به او یاد می‌دهد که خوب ببیند و ذهنش فعال شود. گسترش دایره واژگانی به کودک کمک می‌کند تا بهتر صحبت کند و آنچه می‌خواهد را به درستی بیان کند.

بخش دوم  هر درس، تصویرهای کوچک به همراه واژه‌هایی است که نشانه‌های هر درس را آموزش می‌دهد. واژه‌ها با هم حروف مشترک دارند تا تکرار آنها به یادگیری بیشتر کودک کمک کنند. مثل باد، باران، برف، سبز، سفید، سرخ . واژه مربوط به هر تصویر با حروف رنگی نوشته شده است. معلم تصویر را به کودک نشان می‌دهد و واژه را برای او می‌خواند. هدف از این بخش خواندن واژه به کمک تصویر و یادگیری شکل نوشتاری واژه است. شکل نوشتاری واژه از طریق تصویر در ذهن کودک ثبت می‌شود.

بخش سوم هر درس متنی کوتاه است که فقط برای خواندن است وکودک شما لازم نیست که شکل املایی یا نوشتاری آن را یاد بگیرد. هدف این بخش تقویت مهارت خوب خواندن است. آهنگین بودن این متون به یادگیری و ماندگاری واژه‌های آن در ذهن کودک کمک می‌کند. شما نیز می‌توانید در خانه، همچون معلمان، این متون را برای کودک آهنگین بخوانید. 

بخش چهارم هر درس تصویر درشت حروف و واج‌های آموزش داده شده است تا برای چندمین بار برای کودک در طی درس تکرار و دیده شود. این تکرار به تثبیت نشانه در ذهن کودک کمک می‌کند.

بخش پنجم هر درس طرح انگشت اشاره است که در آن حروف با رنگ‌های مختلف نوشته شده است. حرفی که با رنگ قرمز مشخص شده است و انگشت اشاره روی آن قرار گرفته است، نشانه‌ای است که در درس فعلی به کودک آموزش داده می‌شود. حرفی که با رنگ سیاه مشخص شده، حروف یا نشانه‌هایی است که قبلا کودک یاد گرفته و حرف یا نشانه‌ای که با رنگ آبی مشخص شده است در درس بعدی به کودک آموزش داده می‌شود.

در این بخش معلم یکبار دیگر حروفی که آموزش داده شده را به کودک یادآوری می‌کند و همچنین ذهن کودک شما را  نسبت به حروف و نشانه‌هایی که در درس بعد آموزش خواهد داد، آشنا می‌کند.

سایر بخش‌های آموزش نشانه‌های یک، مانند بخش نگاره‌ها به فعالیت‌های مختلفی همچون ببین وبگو، گوش کن و بگو، به دوستانت بگو، بگرد و پیدا کن، بازی و نمایش، کتاب‌خوانی و با هم بخوانیم، می‌پردازد که در مقاله پیشین به نحوه تدریس درکلاس و اهداف تک تک آن‌ها اشاره شده است.

نکته قابل ذکر در بخش اول آموزش نشانه‌های کتاب فارسی اول دبستان این است که تصاویر کتاب و محتوای سوالات در بخش فعالیت‌ها به گونه‌ای طراحی شده که معلم  می‌تواند علاوه بر یاد دادن نشانه‌ها به کودک مهارت‌های مختلف شهروندی را نیز در او تقویت نمایند.

تصاویر مرتبط به قرار گرفتن کودکی در صف نانوانی  و یا سوالاتی از قبیل شما چگونه کلاس خود را تمیز و پاکیزه نگه می‌دارید؟ در فعالیت "به دوستانت بگو" موید این موضوع است. شما نیز به عنوان والدین کودک می‌توانید با استفاده از تصاویر کتاب مفاهیم مرتبط  را در خانه با کودک خود تمرین کنید.  

روش تدریس آموزش نشانه ‌های (2) فارسی کلاس اول

آموزش و یادگیری به شیوه مشارکت معلم با دانش آموزان در تدریس، روشی است که در درس‌های دوره ابتدایی به ویژه آموزش فارسی کلاس اول بسیار کاربرد دارد. آشنایی با شیوه‌های آموزشی معلمان در مدرسه  به شما، مادر و پدر عزیزی که دارای فرزند کلاس اولی هستید، راهنمایی است برای اینکه در خانه، همسو با شیوه آموزشی رسمی، به فرزند خود کمک کنید تا مسیر یادگیری و پیشرفت را آسان‌تر طی کند. 

بخش آموزش نشانه‌های (2) آخرین بخش کتاب فارسی کلاس اول دبستان است. این بخش به آموزش نشانه‌ها و حروفی می‌پردازد که از زبان عربی وارد زبان ما شده و دارای شکل‌های مختلف اما صوت‌های یک شکل هستند. . نشانه های اين بخش شامل " تشديد و حروف ص، ذ، ع، ث، ح، ض، ط، غ و ظ" هستند. یادگیری این نشانه‌ها، نسبت به نشانه‌های بخش یک، برای کودکان کلاس اولی شما سخت‌تر است. پس قاعدتا نیاز به تمرین بیشتر دارند.

دروس این بخش نیز همچون درس‌های آموزش نشانه‌های یک، از شش قسمت تشکیل شده است.  این قسمت‌ها عبارتند از یک تصویر بزرگ، تصویرک‌ها به همراه واژه‌های مرتبط، واژه‌های کلیدی هر درس، متن آهنگین، شکل درشت و خوانای نشانه و طرح انگشت اشاره.

چرایی تعریف و اهداف و روش‌های انجام فعالیت در این شش قسمت در مقاله آشنایی با روش تدریس آموزش نشانه‌های(1) کتاب فارسی اول ابتدایی توضیح داده شده است که به شما پیشنهاد می‌کنیم با صرف کمتر از شش دقیقه وقت آن را مطالعه نمایید. اما در ادامه این مقاله، به روش‌های مختلفی که معلمان کلاس اول ابتدایی نشانه‌ها را به کودکان می‌آموزند می‌پردازیم.

مقایسه آموزش فارسی کلاس اول در گذشته و حال:

امروزه روش تدریس فارسی اول ابتدایی، در بخش نشانه‌ها و حروف بسیار متفاوتر از زمانی است که ما و شما کلاس اول دبستان را گذراندیم. در آن دوران ابتدا حروف به ما آموزش داده می‌شد و ما با شکل حروف آشنا می‌شدیم مثلا اول به ما حرف آ آموزش داده می‌شد، بعد ب  و بعد کلمه بابا گفته می‌شد. این روش تدریس فارسی اول دبستان از جز به کل بود. اما محققان آموزشی طی مطالعات و تحقیقات علمی به این نتیجه رسیدند که صدا و حروف  به صورت مجرد و تنها، مفهومی را به کودک نوآموز القا نمی‌کند و فرآیند یادگیری سخت تر است. البته ما و شما تمام این سختی‌ها را پشت سرگذراندیم.

 در نتیجه امروزه در فارسی اول دبستان ابتدا تصاویری ( همچون تصویر آب، باران، ابر) به کودک شما نشان داده می‌شود،  کودک با سوالات و راهنمایی‌های معلم درگیر تفسیر تصویر می‌شود و واژه‌های مرتبط به آنها را بیان می‌کند. معلم از بین کلمات کودکان واژه‌های مرتبط را انتخاب و صدای مشترک در آنها ( یعنی حرف ب) را به کودک به صورت کلامی آموزش می‌دهد. سپس واژه ها را به صورت مکتوب روی تابلو نوشته جای حروف مربوط به درس را مشخص می‌کند.

 در  این روش آموزشی علاوه بر اینکه مشارکت کودک به شیوه‌های مختلف در کلاس تشویق می‌شود، آموزش نشانه‌ها از کل، یعنی از واژه ای مفهوم‌دار همراه با تصویر، به سمت جزء یعنی حرف یا صدا یا نشانه حرکت می‌کند. یادگیری فعال، مشارکت در کلاس، تقویت مهارت‌های گفتگو و توسعه واژگان  از جمله اهداف این روش تدریس جدید است.

نکته مهم برای شما والدین عزیز در روش جدید این است که بدانید در روش تدریس فارسی اول ابتدایی، بر خلاف زمان ما،  از کودک نوآموز شما انتظار نمی‌رود که تمامی واژه‌های تدریس شده در هر درس را به راحتی بخواند و بنویسد. فقط آشنا شدن و یادگیری با شکل نشانه‌ای که در هر درس با رنگ قرمز مشخص شده، برای او کافی است. نشانه‌های هر درس در درس‌های بعدی آنقدر تکرار خواهد شد که کودک شکل نوشتاری و خواندن آن را یاد بگیرد.

در آموزش نشانه‌های 2 حروف عربی با اشکال مختلف ولی صدای واحد نیز به همین شیوه آموزش داده می‌شود.

مثلا برای آموزش حرف "ص" به کودکان شما، در کلاس تصاویری از دریای مواج، کودکانی در ساحل که مشغول جمع آوری صدف هستند و صدف‌های با اشکال مختلف به ویژه صدف صاف نشان داده می‌شود.

دانش‌آموزان کلاس گروه‌بندی می‌شوند. کودک شما و همگروهی‌هایش در کلاس، وارد جریان داستان‌سازی با این تصاویر می‌شوند. داستان‌هایشان را برای معلم تعریف می‌کنند و معلم از درون داستان‌ها واژه‌های مرتبط به حرف "ص" را استخراج کرده، روی تابلو می‌نویسد و آموزش نوشتاری و آوایی صدا را انجام می‌دهد.

یکی دیگر از روش‌های آموزشی در این بخش استفاده از متون خود کتاب به صورت روخوانی است. این روش در هفته‌های آخر سال تحصیلی بیشتر کاربرد دارد چرا که کودکان کلاس اولی دیگر، تا حدودی واژه‌ها را می‌شناسند و خواندن را یاد گرفته‌اند.

 در این روش معلم،  به همراه یکی از دانش‌ آموزان متن درس را از روی کتاب فارسی اول می‌خواند، در صورتی که تشخیص دهد و لازم بداند سایر دانش‌آموزان کلاس با او همخوانی می‌کنند. سپس معلم از کودکان شما می‌خواهد که نشانه‌های مربوط به درس جدید را در متن خوانده شده، پیدا کنند.

فعال نمودن کودکان دلبند شما حین آموزش و یادگیری، برقراری روابط عاطفی و اجتماعی با همکلاسی‌ها ومعلم، آموزش شنیدن فعال و واکنش به موقع، آموزش و تقویت داشتن رفتار مناسب به ویژه احترام به معلم، دوستان و دیگران از جمله اهداف مهم پرورشی این کتاب است. این اهداف همزمان با  آموزش صدا‌ها و نشانه‌ها و تشخیص آنها در اول، وسط و آخر کلمات و توانایی خواندن و نوشتن، برای روش تدریس  فارسی اول ابتدایی تعریف شده است.

چگونه روش تدریس معلم فرزندم را ارزیابی کنم؟

شما باید بدانید که در مدرسه به ویژه در دروه ابتدایی با چه روشی به کودک شما آموزش داده می‌شود؛ روش تدریس معلم فرزند خود را ارزیابی کنید و در صورتی که از روش درستی برای آموزش استفاده نمی‌کند؛ راه‌چاره‌ای بیندیشید. چرا که نحوه آموزش و روش تدریسی که در مدرسه و توسط معلم صورت می‌گیرد بر زندگی کودک شما در آینده موثر است.

برای فهم اهمیت این موضوع به خاطرات دوران مدرسه خود رجوع کنید. حتما به یاد می‌آورید که در دوران مدرسه چگونه به ما درس‌ها آموزش داده می‌شد؟ و البته نه تنها در دوره ابتدایی که تا دوران دانشگاه بسیاری از ما مخاطبان منفعل کلاس‌های درس بودیم. روش تدریس معلم‌های عزیز دوران ما، روشی بود که سالیان سال از قرن‌ها پیش تا زمان ما ادامه داشت.

معلم وارد کلاس می‌شد. برپا، برجا. با نشستن ما بر نیمکت‌ها،کتاب‌های درسی باز می‌شد؛ معلم شروع می‌کرد و هر آنچه می‌دانست را به ما منتقل می‌کرد. یک متکلم وحده درکلاس درس  به نام معلم که محوریت کلاس با او بود. ما هم باید سراپا گوش می‌بودیم و هرچه می‌گفت را می‌شنیدیم، حفظ می‌کردیم و برخی درس‌ها را هم کم و بیش از توضیحات او می‌فهمیدیم. 

آنچه از این همه سال، برای ما ماند جز مقداری محفوظات غیرکاربردی برای زندگی، تقریبا چیز دیگری نبود. منفعل بودن، مقلد بودن، کمبود اعتماد به نفس، خلاقیت، کنجکاوی و نداشتن راه حل‌های مناسب برای مسائل مختلف در بسیاری از هم نسل‌های ما  نتیجه همین روش تدریس سنتی بود.

خوشبختانه امروزه روش‌های تدریس به ویژه روش تدریس ابتدایی بسیار متفاوت شده است. معلم، دیگر در کلاس درس، مرکزیت ندارد. به جای او این کودک شما و علایق و توانمندی‌های اوست که در محور توجه است.

کودک شما در حین آموزش باید فعال باشد و خودش فرایند‌ها را تجربه کند و بیاموزد. معلم او یک راهنما است تا توانایی دانش‌آموز را تقویت کند. معلم باید از وسایل و امکانات آموزشی متنوع استفاده کند و با تمرینات و فعالیت‌های مختلف برای کودک  شما یادگیری موثر را ایجاد نماید.

امروزه بهترین روش تدریس این گونه تعریف شده است که معلم به جای انتقال صرف دانش بشری به یک کودک دبستانی،  باید پا به پای او حرکت کند و به او کمک نماید که درس را از روی علاقه و به صورت عمقی بیاموزد. در این روش تدریس، معلم باید یک سازمان‌دهنده خوب باشد تا بتواند کودک را به فعالیت برای یادگیری تحریک و تشویق کند.

شما می‌توانید برای ارزیابی روش تدریس معلم فرزند خود در مدرسه موارد زیر را بررسی کنید:

·       آیا برای کودک شما در کلاس درس هدف مشخص می‌شود؟ مثلا کودک شما می‌داند برای چه چنین بازی یا نمایشی انجام می‌شود یا چرا باید این درس را یاد بگیرد؟

·       آیا کودک شما به اهداف تعیین شده می‌رسد؟ هدف‌هایی که برای کودک شما در نظر گرفته شده با توجه به سطح توانمندی اوست و به او کمک می‌شود تا به اهداف تعریف شده برسد؟

·       آیا کودک شما در کلاس فعالیت دارد؟ چقدر کودک شما به فعالیت در کلاس تشویق می‌شود و در چه زمینه هایی فعال است؟ فعالیت‌های او گروهی است یا انفرادی؟

·       آیا برنامه‌های درسی کلاس کودک شما به زندگی اجتماعی او مربوط می‌شود؟ مثلا کودک شما در کلاس درس، بامفاهیم مربوط به حق و حقوق خود و دیگران آشنا می‌شود؟ یاد می‌گیرد کجا باید صحبت کند و کجا شنونده باشد؟ آیا کودک شما در کلاس درس با مفهوم قانون و قانون‌مداری آشنا می‌شود؟ تغییرات محسوسی در روابط اجتماعی کودک خود می‌بینید؟

·       چقدر استعداد و تمایلات کودک شما در کلاس توسط معلم مورد توجه قرار می‌گیرد؟ آیا از کودک حفظیات و فهم ریاضی می‌خواهند یا اگر نقاشی او خوب بود یا آچار به دست خوبی بود و ذوق فنی داشت؛ علایق او مورد توجه قرار می‌گیرد؟ چگونه با او و استعداد و علایقش برخورد می‌شود.

·       آیا معلم به روش یادگیری کودک شما توجه می‌کند؟ مثلا اگر کودک شما فردی لمسی است که تمایل دارد همه چیز را لمس کند تا یاد بگیرد؛ چقدر امکانات تجربه کردن در اختیار او قرار می‌دهد. اگر کودکی از طریق شنیدن یاد می‌گیرد، چقدر موارد خوب توضیح داده می‌شود تا او بشنود و یاد بگیرد؟  یا اگر کودک شما بصری باشد و از طریق چشم و با دیدن بهتر یاد بگیرد؛ چقدر تصاویر مربوط به مفاهیم در کلاس نشان داده می‌شود.

·       معلم کودک شما چقدر و چگونه کنجکاوی و تفکر خلاق کودکتان را برمی‌انگیزد؟ آیا سریعا موارد  درسی را آموزش می‌دهد و تمام؛ یا نه؟ با سوالات درست کودک را به تفکر و تلاش برای فهمیدن هدایت می‌کند.

·       کودک شما چقدر در کلاس بازی می‌کند؟ البته بازی‌های هدفمند؛ آیا از میل به بازی کودک در کلاس برای یادگیری استفاده می‌شود؟ از کودک خود بپرسید در کلاس چه بازی‌هایی انجام می‌دهد و چرا و یا اینکه از این بازی چه چیزهایی یاد می‌گیرد؟

·       آیا در کلاس کودک شما فعالیت‌های گروهی انجام می‌شود؟ و به چه شیوه‌ای؟ کودک شما روزی چندبار همراه با همکلاسی‌هایش به انجام فعالیت کلاسی تشویق شده است؟ آیا این فعالیت‌ها به درستی انجام می‌گیرد یعنی اینکه همه اعضای گروه در انجام کار واگذار شده به آنها، فعالند یا نه؟ کودک شما چند بار سرگروه بوده؟ چند بار عضو معمول گروه؟